مدیریت سرمایه چیست؟

احسان والیان

مدیریت سرمایه چیست

خیلی از افراد گمان می‌کنند که ریسک همان زیان یا خطر است، اما ریسک در حقیقت موقعیتی می‌باشد که از ترکیب خطر و فرصت به دست می‌آید.

در واقع زمانی که شما ریسک می‌کنید، خطری را قبول می‌کنید، به امید آن‌که فرصتی برای پیشرفت به دست بیاورید حال شما با توجه به میزان توانایی‌های خود در کنار شناخت کامل از خطرات احتمالی، می‌توانید از این فرصت‌ها استفاده کنید تا به اهداف خود برسید.

می‌توان گفت که بیشتر روش‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی با ریسک همراه هستند که میزان آن با توجه به نوع بازار متفاوت می‌باشد به عنوان مثال ریسک در بازارهای فارکس و معاملات فیوچرز ارزهای دیجیتال ریسک بالاتری نسبت به بازار بورس تهران و معاملات اسپات ارزها دارد.

تعریف مدیریت سرمایه

برخی از افراد نام دیگر مدیریت سرمایه را مدیریت ریسک نیز نامیده‌اند، به هر حال تعریف کلی که از این مفهوم می‌توان داشت به صورت زیر می‌باشد:

داشتن مهارت و دانش کافی به منظور سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه چیست؟ با حداقل ریسک جهت کسب بشترین بازده می‌باشد.هدف اصلی در مدیریت سرمایه ابتدا حفظ و نگهداری دارایی اولیه و کنترل ریسک و سپس کسب سود است.

درحقیقت مدیریت سرمایه با زبان بی زبانی بیان می‌کند که سرمایه‌گذاری برای اینکه به سود مورد نظر خودش برسد باید یک مقدار ریسک کند، ولی برای اینکه در مقابل سود مورد انتظار بیش از حد ضرر نکند باید میزان ریسک منطقی و معقولی داشته باشد و بهتر است قبل از انجام هر نوع معامله‌ای از کالا تا ترید کردن ریسک و میزان بازده‌ای آن معامله را بررسی و تحلیل کند.

مدیریت سرمایه امریست کاملا شخصی و با توجه به شخصیت، روحیات و اهداف شخص می‌تواند متفاوت باشد. قبل از اینکه افراد به دنبال مدیریت سرمایه باشند بهتر است به خود شناسی کامل رسیده باشند، که از جمله سوالاتی که باید از خود بپرسند از قبیل زیر می‌باشد:

در چه سنی هستید؟

روحیات شما چیست؟آیا صبور هستید یا نه؟ و …

هدف شما در آینده چیست؟

در چه زمانی به چه هدفی می‌خواهید برسید؟

بعد از اینکه مشا به خودشناسی رسیدید حالا نوبت آن رسیده که با توجه به خصوصیا شخصی و روحی خود، مدیریت سرمایه را اجرا کرده و در ابتدا سرمایه خود را حفظ کنید و سپس کسب سود نماید.

همانطور که تا اینجا بارها گفته شده است اولویت اصلی مدیریت سرمایه با بقای سرمایه می‌باشد، سپس کسب سود از محل سرمایه گذاری و اگر افراد به هر دلیل به این اولویت توجه نکنند و در اجرای مدیریت سرمایه کوتاهی کنند قطعا در دراز مدت زیان خواهند کرد.

از این رو یک نوع از روش‌های سرمایه گذار را بررسی می‌کنیم تا بتوانید با به حداقل رساندن خطر از دست دادن سرمایه و با توجه به هدف و شخصیت خود بهترین سودآوری از سرمایه خود را داشته باشید.

در این روش قرار است سرمایه خود را درون سه جعبه مختلف قرار دهید به صورت زیر:

جعبه اول: جعبه امنیت سرمایه

جعبه دوم: جعبه رشد سرمایه

جعبه سوم: جعبه رویا

در حقیقت سرمایه‌ای را که در جعبه امنیت گذاشتید، آن دسته از سرمایه‌گذاری‌ها هستند که سود کمی دارند ولی امنیت سرمایه‌گذاری بالایی دارند مانند سرمایه‌گذاری روی طلا، ملک و سپرده‌های بانکی و … .

سرمایه ای را که در جعبه رشد قرار دادید سرمایه گذاری است که ریسک بیشتری داشته و در این صورت می‌تواند سود بیستری هم نصیب شما کند مانند شروع یه کسب و کار جدید، خرید سهام و … افرادی که ریسک پذیر هستن بهتر است بخشی از سرمایه خود را در جعبه رشد قرار دهند و مابقی را در جعبه امنیت چرا که در این صورت همیشه پشتوانه مالی خواهید داشت و اگر سرمایه موجود شما در جعبه رشد دچار زیان شود شما تمام سرمایه خود را از دست نمی‌دهید چرا که جعبه امنیت شما پر است.

خب شما با توجه به نوع شخصیتی که دارید سرمایه خود را در دو جعبه اول و دوم تقسیم نموده‌اید و فرض کنید اکنون جعبه دوم (جعبه رشد) شما به سود دهی رسیده باشد حالا کافی است مقداری از سود را بردارید و به جعبه سوم(جعبه رویا) انتقال دهید، جعبه رویا در حقیقت جایی است که شما می‌توانید بی‌مهبا ریسک کنید و لذت ببرید همانند یک حساب بانکی که شما پول را در آن نگهداری کرده و صرف لذت و خوش گذارنی خود می‌کنید این حرکت موجب ایجاد انگیزه و شور و اشتیاق در شما می‌شود.

اما نکته مهم این است که، اگر شما فقط به سود کردن فکر کنید و تمام سرمایه خود را در جعبه رویا و یا حتی در جعبه رشد قرار دهید در بلند مدت سرمایه خود را به نابودی خواهید کشاند، به طوری سرمایه گذاری با مدیریت سرمایه به شما نشان می‌دهد که کسب سود مستمر واهی و دور از انتظار نیست و با مدیریت سرمایه علاوه بر حفط دارایی‌های خود در دراز مدت به سود بالایی هم دست پیدا می‌کنید.

اما قابل ذکر است که به طوری کلی نمی‌توان برای همه سرمایه گذارن قواعد یکسان را بیان کرد و معامله‌گران باید با توجه به خودشناسی و تیپ شخصیتی و روحی خود مدیریت سرمایه مناسب را پیدا کرده و مطابق با آن عمل کنند.

بطور مثال، افرادی که دارای دید کوتاه مدت هستند با میزان ریسک پذیری افراد با دیدگاه بلند مدت بسیار متفاوت می‌باشد.

اهمیت رعایت مدیریت سرمایه

تفاوت اصلی معامله‌گرانی موفق با دیگر معامله‌گران، رعایت مدیریت سرمایه در هر شرایط می‌باشد.

روش‌های مختلفی برای مدیریت سرمایه بیان شده، روش‌های کلاسیک اغلب تئوری و شامل محاسبات ساده هستند و مدل‌های جدید که بر مبنای جداول و فرمول‌های پیچیده ریاضی شکل گرفته‌اند، در تمامی این روش‌ها به ارزیابی ریسک در موقعیت‌های معاملاتی و متناسب با روحیات هر شخص پرداخته شده است.

باتوجه به رشد چشم‌گیر شاخص‌های بازار سهام طی سالیان اخیر، صاحبان سرمایه‌های خرد و کلان از اقشار مختلف و با هر میزان تخصص مالی، وارد بازار سرمایه شده‌اند. هرچند گزینه‌های مطمئن‌تری نظیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم وجود دارند اما، بسیاری از افراد به دلایل مختلف ترجیح می‌دهند که خودشان مستقیماً در بازار به خرید و فروش سهام بپردازند.

برای یک سرمایه‌گذاری آگاهانه، هر یک از افراد باید قبل از ورود به بازارهای مالی آموزش ببینند و این آموزش شامل موارد زیر می‌باشد:

تحلیل

روانشناسی

مدیریت ثروت

و مهم‌ترین بخش از موارد فوق مدیریت سرمایه می‌باشد که باید اهمیت ویژه به آن بدهند چرا که مستقیماً با بقای افراد در بازار مرتبط بوده و در واقع این بخش ضامن حفظ و رشد سرمایه معامله‌گران می‌باشد.

علاوه‌ براین مدیریت سرمایه صرفا مخصوص کسانی که قصد سرمایه‌گذاری مستقیم دارند، نیست. افرادی که قصد سرمایه‌گذاری غیر مستقیم نیز دارند بهتر است با مفهوم مدیریت سرمایه آشنا شوند.

مدیریت سرمایه گذاری (investment management)

سرمایه‌گذاران می‌توانند مؤسسات (شرکت‌های بیمه، صندوق‌های بازنشستگی، کمپانی‌ها، خیریه‌ها، مؤسسات خدمات تحصیلی و…) یا سرمایه‌گذاران شخصی (هم به صورت سرمایه گذاری مستقیم و هم در نوع رایج‌تر آن یعنی سرمایه‌گذاری از طریق شرکت‌های واسطه مثل صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک) باشند.

در لغت، مدیریت دارایی اغلب به جای مدیریت سرمایه‌گذاری سرمایه‌های مشترک استفاده می‌شود، در حالیکه مدیریت سرمایه می‌تواند به همهٔ انواع سرمایه گذاری مثل مدیریت سرمایه گذاری شخصی اطلاق شود. مدیران سرمایه گذاری‌ای که تخصصشان مدیریت مشورتی از طرف سرمایه گذاران شخصی (معمولاً متمول) است، اغلب به خدماتشان مدیریت ثروت یا مدیریت سبد سرمایه گذاری می‌گویند.

«خدمات مدیریت سرمایه گذاری» شامل تحلیل اظهارنامه‌های مالی، انتخاب دارایی، گزینش سهام، پیاده سازی برنامه و کنترل سرمایه گذاری‌های جاری می‌شود. مدیریت سرمایه گذاری یک صنعت بزرگ و مهم جهانی است و عهده دار مدیریت تریلیون‌ها یوان، دلار، یورو، پوند و ین در جهان است.

مدیریت سرمایه یکی از مهمترین و تخصصی ترین مباحث در حوزه معاملات تجاری که مرز بین موفقیت و شکست سرمایه گذاران و معامله گران دنیای تجارت است.

مدیریت سرمایه در اصل همان دانش کسب کردن حداکثر سود با کمترین میزان ضرر و حداقل ریسک در سرمایه‌گذاری‌ها تلقی می‌شود. کسانی که متخصص مدیریت سرمایه‌گذاری هستند با توجه به میزان سرمایه و حجم معاملات، درصد ریسک و زیان شما را مشخص می‌کنند.

حوزه کلی فعالیت‌های تخصصی مدیریت سرمایه اوراق بهادار، بورس، سهام، دارایی‌هایی مانند املاک و مستغلات، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حتی مدیریت سرمایه‌گذاری‌های شخصی و بانکداری است.

مدیریت سرمایه‌گذاری به نوعی روی اظهارنامه‌های مالی، دارایی‌ها و ثروت، انتخاب سهام مناسب و کنترل روند سرمایه‌گذاری‌ها نظارت دارد که امروزه تبدیل به یک صنعت بزرگ و مهم شده است.

مدیریت سرمایه انواع و اقسام مختلفی دارد که می‌تواند هم توسط خود سرمایه گذار هم توسط کارگزاران حرفه‌ای و متخصص انجام شود که از انواع آن می‌توان به مدیریت سرمایه گذاری فعال، غیر فعال، پرتکاپو (aggressive) و محافظه‌کارانه اشاره کرد.

یک شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری که به عنوان مشاور یا مدیر پرتفوی به مشتریان خود خدمات می‌دهد، یک هدف اصلی دارد: به طرز قابل ملاحظه‌ای ارزش دارایی‌های مشتریانش را افزایش دهد.

مشکلات اساسی شرکت‌های مدیریت سرمایه گذاری

با وجودیکه صنعت مدیریت سرمایه گذاری ممکن است بازدهی خوبی داشته باشد، مشکلات کلیدی وجود دارند که در این شرکت‌ها می‌توان مشاهده کرد.

درآمد شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری مستقیما به رفتار بازار وابسته است. این موضوع به این معناست که درآمد شرکت به ارزشگذاری در بازار بستگی دارد. یک کاهش شدید در ارزش دارایی‌ها می‌تواند کاهش شدید درآمد شرکت را در پی داشته باشد، مخصوصا اگر کاهش قیمت‌ها در مقایسه با هزینه‌های شرکت بیشتر باشد.

علاوه بر این، مشتریان در زمان‌های سخت که بازار وضعیت خوبی ندارد بی‌صبری نشان می‌دهند و عملکرد متوسط به بالا نیز حتی نمی‌تواند پرتفوی مشتریان را در شرکت حفظ کند. به همین دلیل شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری باید مدیرانی بسیار لایق و موفق داشته باشند.

با این حال، مدیرانی که چنین لیاقت و موفقیتی دارند معمولا حقوق و مزایای زیادی طلب می‌کنند و همچنین چنین افرادی خیلی سریع توسط رقبا جذب می‌شوند.

با وجودیکه که برخی از مشتریان این شرکت‌ها، به عملکرد یک مدیر سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند، برخی دیگر به عملکرد کلی شرکت می‌نگرند. به همین دلیل استخدام مدیران موفق و پرهزینه برای مدیریت سرمایه‌گذاری بسیار پراهمیت است تا مشتریان به شرکت اعتماد کرده و سرمایه‌شان را در اختیار شرکت قرار دهند.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.اصطلاحات دیگر را ببینید.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

مدیریت ریسک و سرمایه چیست؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

یکی از شایع‌ترین و معروف‌ترین جملات در مدیریت ریسک و سرمایه گذاری این است که «تمام تخم مرغ‌های‌مان را در یک سبد نگذاریم.». این نکته مهم در مدیریت ریسک در سرمایه گذاری را می‌توان با انجام تنوع در سرمایه گذاری رعایت کرد.

در جهانی زندگی می‌کنیم که ریسک‌های بالقوه بسیاری را در خود جا داده است. از ساختن یک خانه که با ریسک زلزله تهدید می‌شود تا سرمایه‌ای که در یک بازار قرار می‌دهیم و خطر سقوط و نزول قیمت آن را تهدید می‌کند. هر کدام از ریسک‌ها درجات مختص به خود را دارند و هیچ کدام شبیه به دیگری نیست. بعضی از ریسک‌ها به ندرت از حالت بالقوه به حالت بالفعل در می‌آیند و زیاد نگران‌شان نیستیم. اما ریسک‌هایی که همیشه به چشم می‌آیند و نیاز به مدیریت‌شان داریم بیش‌تر مربوط به سرمایه و وجه مالی زندگی‌مان می‌شود. مدیریت ریسک و سرمایه از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که یادگیری آن سن و سال نمی‌شناسد. شیوه‌هایی هست که بتوان با فراگیری‌شان به مدیریت ریسک و سرمایه پرداخت. اما قبل از یادگیری تکنیک‌ها یا به عبارتی روش‌ها بهتر است با مفاهیم ریسک و سرمایه و نقش هر کدام از آن‌ها در مسیر سرمایه گذاری آشنا شویم.

سرمایه چیست؟

از وجه نقد گرفته تا دارایی‌های دیگر را می‌توان سرمایه دانست. اما تفاوت پول به تنهایی با سرمایه در این است که پول را برای خریدها و خدمات استفاده می‌کنیم. اما آن وجه نقد یا دارایی برای افزایش ثروت و رسیدن به اهداف مالی که برای رسیدن‌شان نیازمند شکیبایی و طی کردن مسیر سرمایه گذاری هستیم را سرمایه می‌گویند. سرمایه سه نوع دارد؛ سرمایه ثبت شده یا حساب سرمایه 1 ، سرمایه استقراضی 2 و سرمایه در گردش 3 . هر کدام از این انواع تعریف مشخص خود را دارند. اما یک نقطه مشترک میان هر سه آن‌ها این است که برای رسیدن به اهداف مالی و افزایش ثروت مورد استفاده مدیریت سرمایه چیست؟ قرار می‌گیرند. بنابراین باید اعتراف کرد که در تعریف سرمایه، جایی هم برای فعل زمان و ارزش آن باید در نظر گرفت. چرا که رشد دارایی به زمان نیاز دارد. به زبان ساده‌تر، از زمانی که وجه نقد یا یک دارایی را در یکی از بازارهای سرمایه قرار می‌دهیم و از طریق یک ابزار سرمایه گذاری اقدام به رشد آن وجه نقد یا دارایی می‌کنیم باید بازه زمانی را طی کنیم تا به نتیجه موردنظر از سرمایه گذاری‌مان برسیم.

1. سرمایه ثبت شده (Equity Capital)؛ حسابی که در سهام یا ترازنامه بخش حقوق صاحبان است را سرمایه ثبت شده یا حساب سرمایه هم می‌نامند.

2. سرمایه استقراضی؛ گاهی برای دریافت سرمایه موردنیاز اقدام به گرفتن وام می‌کنیم که به آن سرمایه استقراضی می‌گویند. استقراض در لغت به معنای «طلب قرض کردن» است. گاهی برای راه‌اندازی یک کسب و کار کوچک هم از دوست و خانواده پول قرض می‌گیریم که به آن هم سرمایه استقراضی می‌گویند.

3. سرمایه در گردش (Working Capital)؛ نقدشوندگی بالای یک شرکت نشان از سرمایه در گردش‌اش دارد. اگر نام دارایی‌های جاری به گوش‌تان آشنا هست، بدانید که سرمایه در گردش اشاره به همان دارایی‌ها دارد.

مفهوم ریسک

ریسک و خطر را می‌توان از اولین مفاهیمی دانست که از زمانی که بشر اولین قدم‌هایش را برای زندگی برداشت همراه‌اش بوده است. اصلا یکی از دلایل قبیله‌ای زندگی کردن ما که امروز به آن جامعه می‌گوییم به خاطر کم کردن هر چه بیش‌تر خطرات و ریسک‌های احتمالی در زندگی بوده است. خطر یا ریسک یعنی مواجهه با فرصتی که می‌تواند یا به نفع‌مان تمام شود یا به ضررمان. صحنه‌ای را تصور کنید که انسان‌های اولیه به دنبال شکار یک گاومیش رفته‌اند. در این موقعیت به خاطر تعداد بالای شکارچیان خطر، ریسک کمتری برای آسیب دیدن وجود دارد. اما باید در نظر داشت که حجم گوشت شکاری گاومیش به همان میزان که ریسک کمی در شکار دارد برای عده شکارچیان کم است. حال تصور کنید که به جای گاومیش قرار بر شکار مدیریت سرمایه چیست؟ یک ماموت باشد. بی شک ریسک زیادی در این شکار وجود دارد. اما در عوض اگر شکار به خوبی انجام شود به همان میزان گوشت شکار بیش‌تری نصیب همگی می‌شود. به این معنی که هر چه ریسک بیش‌تر باشد به همان میزان می‌توان انتظار بازدهی داشت. در سرمایه گذاری هم اوضاع چنین است. به عنوان مثال اگر سرمایه گذاری در سهام را انتخاب کنیم می‌توان به همان اندازه که ریسک این بازار بیش‌‎تر است انتظار بازدهی داشت. اما زمانی که موضوع مدیریت ریسک و سرمایه به میان می‌آید باید گفت که هنوز تکنیک‌هایی هست که بتوان در این نوع سرمایه گذاری‌ها هم موفق عمل کرد و تا حد ممکن مدیریت سرمایه چیست؟ از ریسک سرمایه گذاری کم کرد.

تکنیک‌های مدیریت ریسک و سرمایه

یکی از شایع‌ترین و معروف‌ترین جملات در مدیریت ریسک و سرمایه گذاری این است که «تمام تخم مرغ‌های‌مان را در یک سبد نگذاریم.». این نکته مهم در مدیریت ریسک در سرمایه گذاری را می‌توان با انجام تنوع در سرمایه گذاری رعایت کرد. به عنوان مثال ابزار سرمایه گذاری مانند صندوق سرمایه گذاری سهامی با توجه به داشتن سبدی متشکل از سهام مختلف و البته کارشناسی شده می‌تواند تا حد بسیار زیادی به مدیریت ریسک و سرمایه ما بپردازد. البته باید گفت که نکته دیگری که در این ابزار می‌تواند از ریسک انتخاب‌های ما کم کند حضور کارشناسان و تحلیل‌گران بازار سهام در آن است. در صندوق‌های سرمایه گذاری حضور ارکان و متخصصین صندوق می‌تواند از انتخاب‌های کورکورانه ما در مسیر سرمایه گذاری جلوگیری کند. به مدیریت سرمایه چیست؟ عنوان مثال زمانی که انتخاب سهام را به عهده افراد باتجربه در صندوق می‌گذاریم می‌توانیم تا حد قابل توجه‌ای از ریسک بالقوه چنین بازارهای دارایی آسوده خاطر باشیم. اما یک نکته دیگر هم باید به این نتیجه‌گیری افزود. آن هم این است که برای بهتر کردن پیامدهای سرمایه‌گذاری بهتر است حتی گزینه‌ها را هم متنوع‌تر کرد. مثلا می‌توان از صندوق‌های طلا یا درآمد ثابت هم برای کاهش ریسک استفاده کرد.

نتیجه گیری

مدیریت ریسک و سرمایه در مسیر سرمایه گذاری از مهم‌ترین مهارت‌ها در هر فرد به حساب می‌آید. هر میزان که به بحث بازدهی اهمیت می‌دهیم باید به خطرات و ریسک‌ها و مدیریت آن نیز توجه کنیم تا بتوانیم بهترین نتایج را از مسیری که انتخاب کرده‌ایم و سرمایه‌مان را در آن قرار داده‌ایم به دست بیاوریم. در فرصتی که پیش آمد به بررسی مفاهیم ریسک و سرمایه و مدیریت این دو پرداختیم تا دست کم بتوانیم مفهومی کلی و البته کاربردی را برای بهتر قدم برداشتن در زمینه‌های سرمایه گذاری یاد بگیریم.